Зошто Иво Лола Рибар му пречеше на Тито?
Училиштата, фабриките, спортските клубови, културните установи и улиците во сите градови од поранешната земја беа именувани по него. Многу е познато за неговото вонредно образование, големите дела и херојска борба, но малку што е интригирачко како смртта на Иво Лола Рибар.
Зошто Иво Лола Рибар му пречеше на Тито?
Училиштата, фабриките, спортските клубови, културните установи и улиците во сите градови од поранешната држава беа именувани по него. Многу е познато за неговото вонредно образование, големите дела и херојска борба, но малку ште е интригирачко како смртта на Иво Лола Рибар.
Успесите на националноослободителната борба во офанзивите на Неретва, а потоа и на Сутјеска, донесоа дефинитивна реорганизација на политичките сили во воената Југославија. Дотогаш, стабилната позиција на четничкиот генерал Михајловиќ и формациите лојални на кралот ги презедоа партизанските сили предводени од Јосип Броз.
За време на војната во Белград, Иво Лола Рибар се одликуваше како организатор на бројни акции на припадниците на СКОЈ, а на крајот на 1941 година се пресели во ослободената територија на западна Србија.
Тој се издвојуваше од другите со своето ерудитно образование, голема харизма и неверојатна решителност. До средината на 1943 година, таа му помогна да создаде исклучително силна мрежа на антифашистичка младина. Покрај сè, Иво Лола Рибар беше и главен, одговорен уредник и иницијатор на весниците „Народноослободителна Борба“ и „Борба“.
Во круцијалните моменти што го одредија понатамошниот исход од најголемиот планетарен конфликт, партизанските сили мудро заклучија дека мора да имаат свои луѓе таму каде што се одлучува за судбината на светот. Сè беше подготвено за патувањето во Каиро и Александрија, каде што се наоѓаа командите и претходниците на разузнавачките служби на најголемите сојузнички сили.
На крајот на октомври 1943 година, Иво Лола Рибар беше избран за шеф на првата воена мисија на Движењето за народно ослободување.
Во првата воена мисија на Втора Југославија, покрај Иво, имаше и член на Врховниот штаб на НОВЈ, Владимир Велебит и потполковник Милоје Милојевиќ. На 27 ноември 1943 година авионот во кој веќе се наоѓаше Иво Лола Рибар се подготвуваше за полетување од Гламошко поле.
Во официјалната верзија на настаните се вели дека бомбардирањето на аеродромот започнало во тој момент. Гранадата на непријателскиот авион удри во авионот во кој е Иво Лола Рибар, а како резултат на експлозијата почина еден од најголемите херои на партизанската борба. Имаше само 27 години.
Погребот на Лола се одржа во Јајце, веднаш по Второто заседание на АВНОЈ. Откако му оддадоа почит, телото беше погребано на тајно место во околината на Гламошко поле, за да не падне во рацете на непријателот. На седмата годишнина од големите мартски демонстрации од 1941 година, на 27 март 1948 година, посмртните остатоци на Лола, заедно со остатоците од Иван Милутиновиќ, беа свечено предадени во новоизградениот Гроб на народните херои на Калемегдан.
Со указ на Претседателството на Антифашистичкиот совет на Народно ослободување на Југославија (АВНОЈ), на 18 ноември 1944 година, на годишнината од неговата смрт, Иво Лола Рибар е прогласен за национален херој меѓу првите борци на Народноослободителната армија.
Неколку години по завршувањето на Втората светска војна, во Југославија се шпекулираше дека Иво Лола Рибар не е убиен во непријателски напад, туку дека е жртва на внатрешна борба во раководството на Комунистичката партија. Некои извори тврдат дека Иво е егзекутиран затоа што тој се стремел кон позицијата што Јосип Броз Тито ја држел до тогаш.
Останатите двајца членови на мисијата преживеаја. Смртта на Лола не ги прекина плановите на југословенското раководство, па остатокот од делегацијата предводена од Владимир Велебит отпатува за Каиро. Велебит е длабоко вклучен во разузнавачката работа на Велика Британија уште од 1930-тите.
Само неколку месеци подоцна, тој се најде во преговори со британските власти, само за да кулминира со средбата со Черчил во август 1944 година. Така, партизанското движење во Југославија доби целосен легитимитет во очите на сојузниците, а Јосип Броз остана без никаков конкурент за неговото место.