НАУЧНИЦИТЕ НАПРАВИЈА НОВО ИСТРАЖУВАЊЕ И ОТКРИЈА: Дали може маските да се користат повеќе пати? Правилото е дека не може, но има еден метод

5 декември, 2020
shutterstock_1643360887

Експертите истакнуваат дека перењето хируршки маски во машина за перење не е добра идеја

Здравствените власти велат дека најраспространетото оружје против Ковид-19 – хируршки маски – мора да се отфрли откако ќе се носи, но еколошките проблеми предизвикаа некои научници да размислат за тоа.

Со ширењето на коронавирусот, маските станаа задолжителни на многу места во јавниот превоз, продавници и на работа, а на некои места и на отворено.

Но, цената на толку многу маски станува проблем како и отстранувањето на милиони маски за еднократна употреба направени од пластични материјали кои завршуваат во реки и мориња. Маски од ткаенина што се перат се алтернатива, но многумина претпочитаат хируршки маски затоа што се полесни и поединечно поевтини.

„Хируршките маски се за еднократна употреба“, соопшти Светската здравствена организација (СЗО). „Фрлете ги веднаш откако ќе си симнете, по можност во затворена корпа за отпадоци“.

Но, поради недостиг на првиот бран Ковид во март и април, СЗО во јунскиот извештај дозволи дезинфекција на ваквите маски во исклучителни случаи и нивна повторна употреба.

Администрацијата за храна и лекови на САД (ФДА) препорачува нивно третирање во итни случаи со корекција на водород пероксид за деконтаминација на маските N95 за здравствените работници.

Други методи се чистење на маските за еднократна употреба изложувајќи ги на високи температури или ултравиолетово зрачење, но овие методи не се погодни за домашна употреба, вели францускиот микробиолог и член на групата Адиос Корона Денис Корпет.

Седумдневен метод

Adios Corona, група научници кои даваат информации за Ковид-19 во јавноста, препорачува да ја ставите маската настрана седум дена во хартиен плик со ознака за датум.

„Неколку научни студии покажаа дека скоро сите вируси умираат на маската по седум дена“, вели Corpet. Според студијата објавена во „Lancet “, само 0,1 процент од вирусот од надворешната страна на маската сепак може да се открие по една недела. Сепак, овој метод не е погоден за здравствените работници кои се изложени на многу поголеми количини на вирус.

Питер Цаи, пронаоѓачот на електростатско наполнетиот материјал на филтерот N95, се согласува со седумдневниот метод.

Но, тоа сугерира дека маските остануваат на отворено една недела пред повторно да се користат и тој циклус може да се повтори пет до десет пати.

Маските за еднократна употреба, исто така, може да се стават во рерна, изјави Цаи за AFP, идеално на температура од 70 до 75 степени Целзиусови, што не е премногу висока температура на која маската ќе гори, но доволно е да се уништи вирусот.

Перењето хируршки маски во машина за перење не е добра идеја, велат научниците.

„Перењето без детергент за алишта може да не ги исфрли вирусите“, вели Цаи. „И миењето со прав ќе ја отстрани електростатката“, намалувајќи ја ефикасноста на маската.

Француската група за заштита на потрошувачи UFC-Que Choisir ги испра хируршките маски на 60 степени Целзиусови, потоа ги стави во фен и ги испегла. После такви десет постапки, маската сепак филтрираше најмалку 90 проценти од честичките со три микрони.

„Освен умерено губење на мазноста на материјалот, хируршките маски беа барем ефективни како маските од ткаенина“, објави овој месец УФЦ-Кве Хоизир.

Како долна облека

На истиот заклучок дојде и научникот Филип Вроман од Францускиот универзитетски инженеринг Енсаит.

По пет миења, „скоро и да нема разлика во пропустливоста за честичките со три микрони“, рече Вроман, врз основа на прелиминарните резултати од истражувањето кои сè уште не се објавени.

„И повеќе сакам да менувам маски на секои четири часа и да ги перам отколку да ги носам неколку дена по ред, како што прават некои. Тоа е малку како долна облека “, додава тој.

Но, не се согласуваат сите научници.

„Перењето на маската дома може да доведе до секундарна контаминација и ширење на вирусот ако не се пере правилно“, вели Каиминг Је, раководител на одделот за биомедицински инженеринг на универзитетот Бингемтон во Њу Јорк.