ПРОБЛЕМАТИЧЕН ИДОЛ: Сѐ уште не се знае кој го убил, овие денови требаше да го прослави својот 50-ти роденден
Контроверзната, но исклучително успешна кариера на една од најголемите sвезди на хип-хоп сцената, Тупак Шакур, траеше само пет години, но сепак, повеќе од две децении по неговата прерана смрт, неговото влијание врз светската музичка индустрија сè уште се чувствува . Од неговиот прв настап со рап групата Digital Underground до главните улоги во холивудските филмови и неговиот последен, успешен планетарен студиски албум „All Eyez on Me“ објавен во 1996 година и продаден во 10 милиони копии, Тупак остави трага во музичката култура и доби публика околу светот. Затоа, не е изненадувачки што постхумните изданија на албумот на овој музичар, кој деновиве ќе го прославеше својот 50-ти роденден, беа редовно на врвот на музичките топ листи според продажбата. Документарните филмови како „Тупак: Воскресение“ од 2003 година го доближија неговиот лик и дело до помладата публика која немаше можност да го чуе и види додека беше жив. Тупак беше убиен пред точно 25 години, а виновникот не е пронајден до денес.
Неговиот живот беше обележан со трагедии од самиот почеток. Роден е на 16 јуни 1971 година во Њујорк, а неговата мајка Афени Шакур ја помина скоро целата бременост во затвор. Имено, Афени била член на Црните пантери, организација која се борела за правата на црнците во САД, а нејзиниот прв сопруг Лумумба бил водач на Црните пантери во областа Харлем. Во тој брак, таа го доби синот Мопреми и кога остана по втор пат бремена, заврши во затвор под обвинение за учество во бомбашки напади врз полициски станици и продавници низ градот Њујорк. Таа помина единаесет месеци зад решетки, а беше ослободена само еден месец пред да го роди нејзиниот втор син Лесане Париш Крукс, кого го смени своето име во Тупак Амар Втори кога тој наполни една година. Името го добила по последниот владетел на Инките, Тупак Амару, кој бил погубен во Перу во 1781 година, затоа што започнал револуција против шпанското владеење.
- Сакав да го носи името на револуционерите, по луѓе кои се староседелци во некоја област. Сакав да знае дека тој е член на светската култура, дека тој не е само жител на неговото соседство – објасни подоцна Афена, чиј брак се распадна кога нејзиниот сопруг дозна дека тој не е биолошки татко на момчето.
Набргу потоа, Лумумба беше убиен. Биолошки татко на Тупак беше Вилијам Џеферсон Били Гарланд, исто така активен член на Црните пантери. Но, Били за време на неговото растење скоро и да немаше контакт со неговиот син и го бараше само кога се прослави.
„Го запознав, но тој почина и беше ужасно. Го преболев тоа. Всушност, мајка ми ме водеше низ животот. Како дете, не поминував многу време со неа бидејќи беше член на движењето, одеше на митинзи, држеше говори на колеџи … После тоа, таа започна да минува повеќе време со мене. Денес можам да разговарам со неа за дрога, секс, било што. Моите пријатели ја викаат мајка ми по име. Мала работа, но голема за нив затоа што можеа само да влезат во куќата и да кажат: „Како оди, Фенијан?“ Затоа што таа им дава почит на тинејџерите, освен ако не покажат дека не се достојни за таа почит. Но, таа сепак е мајка ми. Синоќа се вратив дома во 2.30 часот, таа ми рече дека не можам повеќе да доаѓам толку доцна. Се расправавме за тоа“ – рече во една прилика Тупак, кој порасна мислејќи дека неговиот татко е или мртов или дека едноставно нема желба да го види, што детално го опиша во многу песни.
Тој ја пронајде фигурата на неговиот татко во Мутул, исто така револуционер и акупунктурист, кој се ожени со Афена по смртта на Лумумба. Тој беше многу близок со Пак, и заедно во 1992 година тие го напишаа „Code Of Thug Life“, збир на правила што го осудуваат неиспровоцираното насилство во бандите. Со Мутул, Афени доби трето дете, ќерка Секијава. Но, семејниот живот беше далеку од идиличен. Афени главно ги воспитувала децата самостојно, а бидејќи не можела да најде работа, семејството завршило под надзор на социјален центар. Наводно, токму нејзиниот ангажман во „Црните пантери“ и го отежнувало барањето работа.
„Промашив многу и не можам секогаш да го имам она што го сакам, па дури и работите што мислам дека треба да ги имам. Но, познавам богати луѓе, богати, кои се изгубени. Така, се чувствувам како мајка ми да донесе многу добри одлуки во нејзиниот живот. Можеше да избере да оди на колеџ и да добие диплома, но реши да му се посвети на општеството, да се бори, да се обиде да ја поправи ситуацијата. Ова е резултатот. Таа секогаш вели дека затоа јас и сестра ми израснавме во добри луѓе, подготвени да придонесеме за заедницата. Но, ние едноставно немавме пари. А сиромаштијата е лоша, ја мразам“ – призна Тупак, кој со своето семејство се пресели во Балтимор во 1984 година, каде што заврши осмо одделение, а потоа се запиша во средното училиште Пол Лоренс Данбар.
„Го напуштивме Њујорк поради одлуките што ги донесе мајка ми во младоста. Поради нејзините претходни избори, фактот дека беше член на Црни пантери, таа не можеше да најде работа. Тој период беше зад неа, но кога ќе сфатеа која е, ќе ја отпуштеа. Тоа треба да биде нелегално. И, се разбира, немавме друг избор. Потоа отидовме во Балтимор“ – рече Тупак, но и таму не им одеше добро.
„Балтимор е град на неуки луѓе. Само ме вознемирува што само зборувам за тоа. Балтимор има најголема стапка на бременост во тинејџерски години, највисока стапка на СИДА во црната заедница, најголем број тинејџери кои убиваат тинејџери, најголема стапка на самоубиства на тинејџери, но и најголем број на црнци кои убиваат други црнци. И тоа е местото каде што решивме да живееме. Веднаш штом пристигнав, реков: „Не, ќе го сменам тоа“. Затоа, започнав кампања насочена кон запирање на убиствата, промовирање безбеден секс и превенција од СИДА“ – посочи тој.
Незадоволен од училиштето и атмосферата во новата средина, тој решил да се пресели во друго средно училиште, Балтиморската школа за уметност, каде студирал глума, поезија, џез и балет. Тој настапувал во драмите на Шекспир, танцуваше во „Оревокршачка“ и беше прогласен за најдобар рапер на училиште. Таму се спријателил со друга sвезда, тогаш со обична девојка по име Џада Пинкет Смит, со која развил посебна врска. Нивното пријателство траеше цел живот, дури и кога Џада беше со Вил Смит. Таа во едно интервју од 2015 година изјави дека станува збор за исклучиво пријателска врска и дека никогаш не биле физички привлечени едни со други, иако еднаш се бакнале.
„Тој бакнеж беше одвратен и за мене и за него. Бевме двајца млади луѓе кои имаме многу силни чувства, но немаше никаква хемија меѓу нас, ниту од моја ниту од негова страна“ – рече таа.
Тупак наводно во тоа време бил во врска со ќерката на лидерот на локалниот огранок на Американската комунистичка партија, иако открил дека не бил премногу привлечен за девојчињата.
„Ми се допадна една девојка во средно училиште, бев љубезен со неа, вистински џентлмен. Таа ми рече дека сум премногу љубезен и дека нема да работи меѓу нас. Не можев да поверувам. Се чинеше како некој да ме плеснал по грбот. Но, мојот план беше постојано да им повторувам на девојчињата дека не смеат да им дозволуваат на момчињата да ги нарекуваат погрдни имиња. Ако често го повторувам ова, тие ќе разберат и повеќе нема да дозволат такви луѓе да бидат нивни момчиња. Тогаш ќе ме сакаат мене. Значи, јас ќе бидам жртвено јагне, но не е важно, важно е тоа да доведе до некои промени во општеството“ – објасни Тупак, кој страсно ги застапуваше овие промени во текот на целото школување, но невозможноста да се случат и сиромаштијата во која тој порасна сѐ повеќе во него предизвикуваа негодување.
„Училиштето е важно, но престана да биде алатка за учење. Мислам дека треба да има различна наставна програма во секое соседство, дека тие треба да не подготват за денешниот свет. Но, тие не го прават тоа, јас учам на улица. Важно е да научите да читате, пишувате, броете. Но, тоа е тоа, тогаш тие повторно ве учат на читање, пишување, аритметика … Треба да воведете предмет за дрога, сексуално образование. Треба да има часови за криминал, верски култови, полициска бруталност, апартхејд, расизам, зошто некои луѓе се гладни, а други не. Што ми е потребно за да научам француски, шпански и германски јазик? Кога воопшто ќе одам во Германија? Не можам да си дозволам кирија во Америка, како можам да стигнам до Германија?“ – рече тој и објасни дека научил сè што знае на улица и од неговата мајка.
Но, бидејќи неговата мајка стана зависна од крек додека тие сè уште живееја во Њујорк, Тупак одлучи да се оддалечи од неа некое време. Така, во 1988 година замина во градот Марин во Калифорнија, каде што заврши средно училиште. Тој глумеше во бројни претстави и ја најде својата прва работа таму, во пицерија каде поднесе оставка кога не му беше дозволено да оди на интервју за училишен весник.
„Чувствував дека ова интервју е важно, поважно од сервирањето пица. И имаше доволно друг персонал. Мислев дека со оглед на тоа дека сум актер што треба да го разберат, треба да ми дозволат, но тоа не го направија. Јас еднаш имав настинка и ме натераа да работам во фрижидер. Не ми се допаѓа кога не ме почитуваат. Се откажав, а менаџерот ми рече дека не можам да се откажам. Заради тоа бев уште повеќе лут, па во моментот на најголемата гужва во пицеријата, ја зедов јакната, запалив цигара пред неа и излегов. Денес имам работа, само што добив плата, имам пари во џеб за кои работев. И тоа е најдоброто чувство, но сепак сум сиромашен. Моето семејство е сиромашно. Јас сè уште живеам во сиромашно соседство, сè уште гледам луѓе кои се сиромашни“ – рече Тупак, кој во 1989 година се запиша на часови по поезија со Лејла Стајнберг.
Таа не беше само негов ментор, таа му дозволи да се пресели кај неа и нејзиното семејство и наскоро стана и негов менаџер. Таа го организираше првиот концерт за Шакур и неговата рап група Strictly Dope, а потоа успеа да го убеди Атрон Грегори, менаџер на рап групата Дигитал Андерграунд, да го земе Тупак под своја закрила. Тој доби улога на резервен танчер за групата на чиј сингл „Иста песна“ конечно дебитираше како рапер во јануари 1991 година. Тогаш тој започна да го користи уметничкото име 2Pac. Набргу потоа, тој сними сингл за филмот ‘Just Trouble’ со Шеви Чејс во кој имаше помала улога. Во ноември 1991 година, тој го издаде својот деби соло албум ‘2Pacalypse Now’ за Interscope Records, кој веднаш постигна злато. Малку во споредба со успехот на неговите подоцнежни албуми, но исто така и повеќе од доволно за да се позиционира на самиот врв на рап сцената. Неговата кариера одеднаш започна, на што тој самиот не се надеваше. Веќе во 1992 година, тој ја доби својата прва главна улога во криминалниот трилер „Juice“, кој го сними во Њујорк со Омар Епс, Самуел Л. Џексон и Квин Латифа, а во 1993 година го издаде својот втор албум „Strictly 4 My N. I. G. A. Z“ што го постигна платинското издание. Истата година, тој играше покрај Џенет Џексон во романтичната драма „Поетска правда“. Тој, наводно, веднаш паднал на убавината на Џенет, но таа воопшто не била заинтересирана.
„Не знам дали тоа беше нејзината идеја, но одеднаш тие сакаа да направам тест за СИДА заради љубовната сцена. Јас реков: „Ако навистина ќе водам љубов со Џенет Џексон, ќе направам четири теста. Но, ако само ќе снимиме љубовна сцена, тоа не доаѓа предвид “, рече тој подоцна, откривајќи дека Џенет му дала телефонски број на крајот од снимката што повеќе не се користел.
Но, затоа некои други славни дами не можеа да одолеат на неговиот шарм, а една од нив е и пејачката Мадона. Тие се запознаа во 1993 година на доделувањето на наградите Soul Train, а беа во врска околу една година. Во 2017 година, порталот ТМЗ објави писмо што и го напишал Тупак, од кое може да се прочита дека раскинале затоа што е бела. „Можете ли да го разберете тоа? Да те видат со црнец не би ја загрозило твојата кариера на кој било начин, но јас би изневерил барем половина од луѓето што ме направија она што мислев дека сум. Никогаш не сакав да те повредам “, се вели во писмото.
Витни Хјустон, исто така, наводно имала кратка врска со Тупак додека била во брак со Боби Браун. Оваа информација во јавноста ја откри самиот Боби, кој освен што сопругата го изневери, не откри повеќе детали. Со оглед на тоа дека тој беше еден од најпродаваните хип-хоп уметници во светот и растечка филмска sвезда, тој можеше да ја има скоро секоја жена, па многумина беа изненадени од веста дека тој е обвинет за сексуално злоставување.
Имено, во ноември 1993 година, во ноќниот клуб Нел во Менхетен, тој се сретна со една девојка, Ајана Џексон, која орално го задоволила во темен агол. Потоа застанаа во неговиот хотел каде ја поминаа ноќта заедно. Неколку дена по тој состанок, на 18 ноември 1993 година, Ајана повторно застана покрај хотелскиот апартман на Тупак, но овој пат таа не беше сам. Тука беа и неговиот менаџер Чарлс Ман Ман Фулер, промоторот Jacques Haitian Jack Agnant и пријателот на Џек кои останаа неидентификувани. Ајана тврдеше дека мажите ја принудувале да му дава орален секс на Тупак, за тоа време Џек ја соблекол. Потоа била принудена орално да го задоволи неименуваниот пријател. Тупак тврдел дека ја напуштил просторијата кога влегле други мажи и не виделе што се случува, но бил уапсен заедно со Џек и Фулер.
Тупак и Фулер се обвинети за првостепено сексуално злоставување, содомија и недозволено поседување огнено оружје, бидејќи полицијата пронашла два пиштола во хотелска соба. Точно три недели порано, Тупак застрела двајца полицајци кои не биле на должност во Атланта, бидејќи ги слушнал како користат погрдни, расистички изрази.
Судскиот процес за двата случаи на Тупак започна во ноември 1994 година и траеше една година. Непосредно пред тоа, летото 1994 година, во Њујорк, тој ја запозна тогаш 20-годишната Кеиша Морис, која наскоро ќе му стане сопруга. Таа присуствуваше на колеџот за кривична правда Џон Џеј и работеше како советник, а тој снимаше нов албум „Me Against the World“ и беше во средина на голема правна драма – ги чекаше двете споменати судења.
„Бевме во клубот, имаше многу луѓе. Го видов Весли Снајпс, Пак … Штом го видов, му реков на мојот пријател Џејми: „Држи ми ја торбата, ќе танцувам со Тупак“. Му пријдов, го зграпчив и му реков: “Ајде, ајде да одиме!” Танцувавме на песната на Ву-Танг „C.R.E.A.M.“ Пееше, па го прашав: “Не е твоја песна, зошто ја пееш?” Тој се смееше, а потоа се приближи друга девојка. Таа се обидуваше да го привлече неговото внимание, па јас само се оддалечив. Изгледаше како да сака да зборува, но јас само се оддалечив. Отидов дома. Го сретнав еден месец подоцна во ноќниот клуб Тунел, тој се движеше кон мене. Се сети на тоа кој сум и ми рече: „Зар не си ти девојката што го имаше црниот фустан и зборуваше со мене околу пет минути? Те барам веќе еден месец. Мислам на тебе секој ден “, рече Ајана, која потоа започна врска со Тупак.
Кога беше во Њујорк, тој честопати спиеше со неа наместо во хотел, но не и беше премногу верен.
„Знаев за други девојки. Бевме отворени и го испрашував. Се скаравме како и другите парови. Му ги проверував џебовите веднаш штом ќе се врати дома. Јас бев истражител. Од друга страна, морав да молам и да молам за излегување, не одев никаде. Тој би прашал: „Каде одиш? Со кој? Зошто одиш? “ Ќе одговорев дека одам на вечера, а тој ќе речеше: „Добро, но мора да се вратиш до десет часот“. И веќе беше девет, па тој ќе речеше: „Добро, на полноќ“, вели Кеиша.
Тупак беше осуден во декември 1994 година на четири и пол години затвор, а на 29 април 1995 година во казнено-поправната установа се ожени со Кеиша.
„Разговаравме за бракот уште пред тој да заврши во затвор. Еден ден во септември, тој дојде дома и ме праша: „Кеиш, дали гледаш нешто ново на мојот прст?“ Јас реков: „Што? Дали си бил на маникир? “ Тој рече: „Не, имам нов накит. Го гледаш ли мојот прстен? “ Јас реков: „Изгледа како сите што ги имаш на прстите“, и тој ми рече: „Аха?“ Па, ќе ти го дадам она што го купив за тебе “. Имаше кутија во мала кадифена торба со платинест прстен со 42 дијаманти. Тој рече: „Сега ти го давам. Можеби ќе се венчаме околу твојот роденден, 10 ноември “. Но, ноември беше тежок месец. Проба, снимање, студиско снимање. Не сакав да го притискам, вели Кеиша, која кога ќе го спомене пукањето, помислува на обидот за атентат врз него во студиото на Менхетен, за што подоцна ги обвини Шон Комбс, познат како П.Диди и Кристофер Џорџ Латоре Валас, или Ноториус Б.И.Г.
Тупак беше ослободен од затвор за само десет месеци, бидејќи беше пуштен со кауција од 1,4 милиони долари. Веднаш штом беше ослободен, неговиот брак со Кеиша беше поништен.
„Полесно беше да се откаже поради даноците. Во тоа време беше многу фрустриран. Секој ден си велев: „Знам дека тој не го мисли тоа. Тоа е заради многу лоша, тешка ситуација “. Често се расправавме. Тој беше фрустриран, јас бев фрустрирана“ – признава Кеиша и додава дека на крајот се покажало дека таа му служела само како утеха кога тој бил во затвор.
И штом излезе, како да беше повторно на врвот на светот. Неговиот трет албум, издаден во 1995 година, „Јас против светот“, се најде на првото место на топ листите, продаде во над три милиони примероци и стана првиот албум во историјата кој забележал таков успех, објавен од уметник кој е во затвор. Ниту на Тупак не му недостасуваше жена. Имено, пред да заврши во затвор, во клубот ја запознал Кидада Џонс, ќерката на актерот Квинси Џонс, во која целосно се вљубил на третиот состанок. “Ја сакам. Таа ќе биде моја сопруга, ќе ги роди моите деца “, и рече тогаш тој на својата мајка. Откако ја издржа затворската казна и кога неговиот брак со Кеиш беше поништен, Тупак започна да живее со Кидад во малиот град Калабасас, Калифорнија.
„Тупак беше љубовта на мојот живот. Живеевме заедно четири месеци, а потоа тој беше убиен во Лас Вегас. Тоа беше најстрашното нешто што ми се случи“ – објасни потоа Кидад.
Иако за време на неговата смрт му била официјално девојка, Тупак не и бил премногу верен. Кога снимаше спот за песната ‘How Do You Want It’ во 1996 година, тој контактираше со раперката и порно актерка Хедер Хантер и праша дали таа би сакала да биде во спотот. Иако на почетокот се двоумеше, таа се согласи. Таа подоцна рече дека имале ‘духовна’ врска, но се шпекулира дека станува збор за сексуална врска и тие останале во контакт скоро до неговата смрт. Друг рапер со кого одржуваше ‘романтична’ врска сè до неговата смрт беше Јо-Јо, која ја запозна во раните 90-ти во студиото. Отпрвин тие беа само пријатели, а наводно подоцна прерасна во интимна врска. Со Кеиша, која последен пат ја видел неколку недели пред атентатот во септември 1996 година во Лас Вегас, останал во контакт до денот на неговото убиство.
„Дојде во Њујорк. Слушнав дека е тука, но не се обидував да го контактирам. Ми остави порака и ми рече: „Кеиша, јас сум во Њујорк. Јави ми се. Јас сум во хотелот „Нико“. Сакам да дојдеш“. Се гледавме и порано, но тоа беше последен пат да го видам жив и здрав. Разговаравме половина час на телефон. Реков: „Но, зошто? Се разведовме. Ние немаме ништо “. И тој рече: “Ти секогаш ќе бидеш госпоѓа Шакур”. После многу убедување по доделувањето на МТВ наградите, отидов во хотелот. Беше чудно. Не разговаравме. Како да сакаше само да легнам до него. И заспа. Немаше блискост, ништо слично. Станав наутро; тој сè уште спиеше кога заминав. Следното што го слушнав е веста дека бил застрелан во Вегас. Се слушнавме и откако тој го напушти Њујорк за Лос Анџелес. Тој ми рече: „Зошто не ме разбуди пред да заминеш?“ Јас одговорив: „Не, толку мирно спиеше и сакав да се одмориш“. И тоа беше тоа“ – рече Кеиша.
Неколку дена подоцна, Тупак беше убиен. Трагедијата се случи на 7 септември 1996 година за време на еден боксерски натпревар помеѓу Мајк Тајсон и Брус Селдон на кој тој беше присутен. Шакур и луѓето што го придружуваа се судрија во холот на хотелот МГМ Гранд со човек кој подоцна беше идентификуван како член на уличната банда Бладс од Лос Анџелес. Неколку часа подоцна, Шакур управувал со автомобилот на Марион Суге Најт, шефот на Death Row Records, кога белиот Кадилак од кој пукале запрел на семафор на патот Фламинго. Беа испукани најмалку 12 истрели, од кои четири го погодија Шакур, а еден ја избриша главата на Суге. Итната операција таа вечер му го спаси животот. Сепак, на 13 септември им подлегнал на повредите. Шест месеци подоцна неговиот рап ривал Ноториус Б.И.Г. беше убиен во слични околности во Лос Анџелес.
До денес никој не е уапсен за овие убиства и сосема е сигурно дека тоа се последиците од конфликтот Источен брег-Западен брег, што ја дефинираше хип-хоп сцената од 90-тите години на минатиот век.