Епилепсијата е сериозна болест со која може да се живее: Едно нешто не смеете да правите кога некој доживува напад на бура во мозокот, нема да му помогнете

Кога ќе заврши епилептичниот напад или електричната бура во мозокот, и кога ќе престанат грчевите, лицето е во кома, дише тешко и тогаш треба само да го свртите на страна. Сè за епилепсијата…

Епилепсијата е многу сериозна и комплексна болест која во повеќето случаи може добро да се контролира со лекови. Постојат пациенти кои со години живеат без напади, но и такви кои умираат од последиците на епилепсијата. Лекарите не знаат зошто се случува тоа, но тие знаат дека кај еден од 100 пациенти, епилептичен напад ќе заврши со ненадејна смрт. Добрата вест е дека пациентите имаат на располагање повеќе од 24 видови лекови, невростимулација и оперативни методи на лекување.

Во околу 30 проценти од случаите, пациентите, сепак, не реагираат доволно на терапијата, така што за нив, нагласуваат невролозите, употребата на соодветни лекови е исклучително важна за да се избегне фатален исход.

Вистинската причина за електричната „бура“ во мозокот е непозната

Мозокот е исклучително сложена структура и се состои од милиони нервни клетки – неврони. Невроните се поврзани со нервни екстензии и се допираат едни со други преку специфично соединение наречено синапса. Епилептичен напад се јавува поради ненадејна, прекумерна и абнормална активност на нервните клетки, па затоа е опишан и како електрична „бура“ или „бура“ во мозокот.

Болеста исто така може да се појави како дел од одредени болести и оштетување на мозокот, како што се тумор на мозок, мозочен удар, а исто така може да биде последица на повреда на мозок, пренатална инфекција или труење.

Лекар објаснува дека епилепсијата е доживотна болест, целта на третманот е пациентите да немаат напади.

– Ние користиме антиепилептици, кои во суштина не се тоа. Нема антиепилептичен лек што може да излечи било кој напад. Имаме лек за епилептичен напад, но не против епилепсија. Лековите што се користат служат за да се осигура дека пациентот нема напади и на тој начин да живее нормално. Епилепсијата е неизлечива болест, но се контролира, како и артериска хипертензија или миопија – вели докторот.

Секој може да добие епилептичен напад

Постојат различни видови и подвидови на епилепсија, науката знае за повеќе од 100 различни видови. Болеста може да се појави и поради повреди и злоупотреба на психоактивни супстанции. Докторот објаснува дека секој од нас може да добие епилептичен напад, доколку бидеме изложени на прекумерни стимули.

Ненадејна и неочекувана смрт кај еден од 100 пациенти

Од повеќе причини, епилепсијата е многу сериозна болест, при чиј третман пациентите мора да имаат разбирање и поддршка на околината. Луѓето со епилепсија обично имаат пократок животен век, вели докторот и предупредува дека епилепсијата може да биде смртоносна болест.

Првата причина е SUDEP (sudden unexpected death in epilepsy) ненадејна и неочекувана смрт кај лица со епилепсија.

– Не знаеме како се случува, но знаеме дека се случува. Кај еден од 100 пациенти, тоа ќе се случи во еден од неговите напади. Тоа воопшто не е мала и тоа е првата и основна причина зошто веднаш бараме третман. За жал, секој невролог има такви пациенти. Ризични групи се мажите, оние кои добиваат напади во текот на ноќта. Сценариото е дека некој отишол да спие, и дека некој го пронашол мртов во кревет наутро. Можна причина за такво нешто е тоа што состојбата на таа еклектична бура го запира центарот за дишење и центарот за работа на срцето. Кога нападот ќе заврши и ќе види дека пациентот не дише, треба да биде силно стимулиран, стиснат, на пример, што понекогаш им помага на луѓето да дишат – предупредува докторот..

Друга причина за смрт се повредите за време на нападот, а веројатноста за повреди е од 2 до 3 проценти (не сите повреди ќе бидат фатални), според лекарот. Пациентот може да удри тврд предмет при напад и да падне и да претрпи фатални повреди на черепот или градите.

– Третата причина за смртта е статус епилептикус, кога нападот продолжува четири, пет минути и потоа застанува, а потоа повторно се појавува, тоа е опасна по живот состојба. Има и такви кои имаат самоубиствени мисли – предупредува докторот.

Што не смее да се прави?

Нападите се поделени на фокални и генерализирани. За време на фокални напади, едно лице може да почувствува невообичаени мириси или да се однесува несоодветно, генерализирани напади се манифестираат со типичен епилептичен напад во форма на губење на свеста и појава на мускулни грчеви. За повеќето луѓе, епилептичен напад е најпознат како главен напад, кој во неврологијата се нарекува тоник-клоничен и е претставен со мускулни грчеви, често придружени со врескање.

– Голем епилептичен напад трае во просек околу 80 секунди и застанува. По нападот, пациентот е во кома за кратко време, бидејќи сите невротрансмитери во мозокот беа испразнети поради силната електрична бура што се случи. Потоа полека доаѓа до свест, почнува да ги мрда рацете и нозете, но е збунет и не ги разбира околностите во кои се наоѓа. Оваа конфузија полека стивнува, сè додека тој биде повикан на свест, обично околу 10-15 минути за да се врати во својата нормална состојба. Тогаш се чувствува уморен, му се појавуваат мускули и дури тогаш може да започне да ја реконструира реалноста околу себе – вели докторот.

Кога ќе се случи голем напад, некои луѓе кои се покрај пациентот се наоѓаат во паника. Во обид да помогнат, тие ја отвораат вилицата на лицето кое го нападнало, па се случуваат повреди. Се случува некој што сака да помогне да биде многу каснат од прстот, дури и ако го изгуби прстот, можно е во таква постапка, лицето на кое му е дадена помош, да го скрши забот.

Докоторот дава упатства како да се однесувате во такви ситуации и како да дадете помош на најдобар начин.

– Кога зборуваме за прва помош при епилептичен напад, сè што ќе кажам дека почнувам со не. Повеќето напади ќе завршат сами од себе, што значи дека за една минута или две, едно лице не може да стори ништо, дури и ако е специјално обучено и ги има сите лекови до себе. Епилептичен напад е сам по себе ограничувачки настан, во повеќето случаи. Не паничи од таа причина и не дозволувај паника да те опкружува. Најголемо значење би било нападот да може да му се каже на лекарот во сите негови делови, бидејќи може многу да помогне во локализацијата на епилепсијата – истакнува докторот.

Не дозволувајте пациентот да удри нешто силно во главата за време на напад или да ја затегне јаката, ставете нешто меко под главата. Важно е лицето да не биде повредено за време на нападот.

– Не отворајте ја устата на пациентот. Некој дошол до сосема погрешна идеја дека јазикот ќе потоне во грлото и дека болните ќе се задушат. Не знаеме од каде потекнува тоа верување, но е многу распространето и таквиот маневар најчесто или многу често може да доведе до повреда и на пациентот и на оној што пружа прва помош – истакнува.

Кога нападот ќе заврши и грчевите ќе престанат, човекот кој го нападнал е во кома, тој дише тешко и тогаш треба само да се сврти на страна.

– По нападот, кога некое лице ќе се освести, не треба да биде воздржано на кој било начин, освен ако не започнал да скока од прозорецот, затоа што тоа се случува. Ова значи дека не треба да биде врзано или држено од двете раце, особено не треба да го прави непознато лице. Како би реагирале доколку се освестете додека сте уште збунети, а некој непознат ве држи за раце? Willе мислите дека некој ве напаѓа, ќе треба да се одбраните. Оттука произлегува предрасудата дека некои пациенти се насилни. Повеќето пациенти се толку збунети по нападот, што потоа го толкуваат како напад врз личниот интегритет и нормално е да се бранат – објаснува докторот.

Понекогаш и ЕЕГ и магнетната резонанца можат да бидат нормални

Дијагнозата се поставува со анамнестички податоци за појава на напади со електроенцефалограм (ЕЕГ) и методи на невровизуелизација.

– ЕЕГ не е одлична алатка, се случува луѓето кои имаат чиста епилепсија да имаат нормален резултат на ЕЕГ. Снимка за магнетна резонанца исто така е направена и околу 60 проценти од луѓето со епилепсија имаат наод за магнетна резонанца и може да се забележат промени во церебралниот кортекс. Но, и ЕЕГ и магнетната резонанца понекогаш може да бидат нормални кај луѓето кои имаат епилепсија. Но, ако има еден напад, а потоа се појави уште еден напад со истите карактеристики, доволно е да се утврди дијагноза на епилепсија, бидејќи веројатноста за трета напад, ако претходно се случиле две напади, е поголема од 87 проценти – објаснува докторот.