Дали знаете што е микросон? Отсуството на мирен и длабок сон може да има катастрофални последици на здравјето!

Научниците ширум светот постојано испитуваат какви процеси се случуваат во нашиот мозок кога го лишуваме телото од сон, а едно од најновите студии конечно го објасни феноменот на т.н. микросон.

Иако се обидуваме да останеме будни за да „протуркаме преку денот“, очните капаци паѓаат сами додека не заспиеме неколку секунди, сè додека не запрепасти од тресење на главата. Овој феномен се нарекува микросон и се карактеризира со моментален, несвесен момент кој обично трае од дел од секундата до десет секунди и нужно завршува со ненадејно тресење на главата. Зошто нашиот мозок паѓа во микро-периоди?

Причината е состојба на екстремна исцрпеност. Спиењето е основна биолошка потреба, а кога ќе го исцрпиме телото со тоа што не спиеме, мозокот едноставно „се затвора“, барем на неколку моменти. За време на одмор, мозокот е буквално принуден да дремне, бидејќи периодите во кои му го одземаме телото на сон, го исцрпуваат толку многу што одредени делови од мозокот и некои од неговите функции откажуваат за кратко време.

Во борбата да се остане буден што е можно подолго, мозокот главно ја губи битката. Една студија тестирала група волонтери држејќи ги будни 22 часа. Волонтерите цело време остануваа во затемнети уреди за снимање со магнетна резонанца. Скенерите работеа со полна брзина, откривајќи моменти кога волонтерите заспиваат и ја следат мозочната активност. Во моменти на микросон, забележана е намалена активност на таламусот, дел од мозокот што го регулира спиењето (сон).

Интересно е што во исто време, мозочната активност е откриена во доменот што се однесува на сетилните функции, одговорни за состојбата на будност. Сето ова сугерира дека за време на микросон, едниот дел од мозокот е во „буден“, додека другиот дел од мозокот е во моментално „мирна“ состојба. Додека недостатокот на сон влијае на мозокот како целина, одредени делови од мозокот можат да претрпат поголеми штети. Студија спроведена од Универзитетот во Висконсин во 2011 година откри дека нервните клетки на мозокот кои биле лишени од сон биле целосно „исклучени“ во еден момент. – Познато е дека кога сме поспани, правиме грешки. Нашето внимание е поделено, мислите лутаат, стануваме невнимателни – вели д-р Кјара Кирели, професор по психијатрија на Универзитетот во Висконсин.

„Секако најопасниот ефект на микросонот се случува зад воланот. Епизодите како оваа доведуваат до фатални сообраќајни несреќи низ целиот свет.„

„Всушност, микросон е една од примарните причини за синдромот „спиење зад воланот“. За тоа сведочи британско истражување според кое алармантни 45 проценти од мажите и 22 проценти од жените возачи признаваат дека некогаш заспале зад воланот додека возеле. Работниците во смени се особено ризична група склона кон микро сонови, особено кога се враќаат дома после напорна ноќна смена. Спроведена е и компаративна студија според која работниците кои се враќаат од ноќната смена се во многу поголема опасност да заспијат зад воланот и со тоа да предизвикаат несреќа во сообраќајот во споредба со ситуациите кога одат на работа целосно одморени. Виновникот е, повторно, микросонот.

Алармантните резултати од студијата спроведена пред скоро десет години покажаа дека повеќето несреќи може да се спречат доколку возачите го запрат возилото покрај патот при првите знаци на поспаност. Резултатите од ова важно истражување покажуваат дека повеќето возачи едноставно продолжуваат да возат, и покрај тоа што забележуваат дека ги совладуваат микросоновите.

„Иако се свесни дека се поспани и не можат да продолжат безбедно да возат, многу возачи се присилуваат да издржат малку подолго, иако тоа е една од најопасните стапици со која се загрозуваат себеси и животот на другите учесници во сообраќајот“ – објаснува др. Крис Ватлинг, научник на Универзитетот во Квинсленд во Австралија. Во текот на годината, во Македонија се случуваат голем број сообраќајни несреќи, предизвикани од микро-несреќа што нè фаќа зад воланот, особено во летните месеци кога многу туристи, превозници на автомобили, возачи на камиони, истоштени од долгите и напорни тури, се занесени во оваа појава. Затоа експертите советуваат не само да бидете внимателни зад воланот во такви ситуации, туку и да му дадете на вашето тело највреден подарок секој ден: секогаш издвојувајте доволно време за спиење.