Се каам што не ја напуштив Комунистичката партија на СССР порано! И јас искрено.. барем 50 години најмалку : )

Михаил Горбачов, поранешен советски лидер, изјави дека требало да ја напушти Комунистичката партија неколку месеци пред обидот за државен удар во 1991 година.

Политичарите ретко ги признаваат грешките, но Михаил Горбачoв секогаш беше во различен клас. Затоа не е ни изненадување, како што тој погледна назад на неговите шест бурни години на власт на чело на Советскиот Сојуз, тој беше спремен да ги избори грешките кои ги има направено.

Во ексклузивното интервју за Гардиан тој наброи најмалку пет. Тие допринесоа сопствена пропаст пред 20 години, тие исто така имаа улога во распадот на Советскиот Сојуз и воведување на нерегулиран економски бесплатно-за-сите , и направи неколку Руси во милијардери, додека останатите милиони луѓе западнаа во тешка сиромаштија.

Горбачoв си го скрати одморот, и сеуште има повремени знаци на горчина особено кога се зборува за неговиот ривал Борис Елцин, или кога тој ги опиша заговорниците кои го ставија во домашен притвор во Кримеа за време на неуспешниот удар пред 20 години.

“Тие сакаа да ме провоцираат во борба , па дури и престрелка, и од тоа ќе произлезеше мојата смрт”, рече тој.

На прашањето за името на работите, за кои што тој најмногу жали, тој одговори без двоумење: “Фактот што јас отидов премногу долго во обидот за реформа на Комунистичката партија”. Тој требало да поднесе оставка во Април 1991 година, и да формира демократска партија на реформите, додека комунистите ставале сопирачки на сите можни промени.

Оваа пресуда ќе биде во особен интерес за историчарите, бидејќи тоа е прво јавно признание на Горбачoв дека тој требало да ја напушти Комунистичката Партија неколку месеци пред државниот удар во Август 1991 година. Во мемоарите кој тој ги објави во 1995 година, тој не отиде предалеку.

До пролетта 1991 година Горбачoв беше фатен помеѓу два моќни трендови, кои беа стеснување на неговиот простор за маневрирање. Од страна на конзервативците и реакционерите во партијата, кои се обидуваа да ја сменат својата политика, а од друга страна беа прогресивците кои сакаа да воспостават целосен мулти-партиски систем и да ја води земјата кон реформи на пазарот.

Работите дојдоа до главата на седницата на Централниот Комитет на Комунистичката Партија, во Април 1991 година. На Комунистичката Партија на Централниот комитет на средбата, неколку звучници повикаа на изјава на вонредна состојба и повторно наметнување на цензура. Според неговите мемоари, Горбачов остро реагираше: ” Доста ми беше од демагогија, јас давам оставка.”

Во неговото интервју за Гардиан, тој објасни што се случило, во детали : “Политбирото [врвот на телото за донесување одлуки во рамките на Централниот комитет ]  отиде на состанок и седеше три часа без мене. Ми беше кажано дека ме критикуваа и одлуката не била ефективна. Три часа подоцна ме поканија повторно и побараа да ја  повлечам  оставката.За тоа време подржувачите во Централниот Комитет отвориле листа и повеќе од сто луѓе ги ставиле нивните имиња зад идејата за создавање на нова партија.”

Кога Централниот Комитет ја продолжи седницата расположението станало оладено, Горбачов ја повлекол својата оставка и никој не сакаше ова прашање да се стави на гласање. (Дири и ако поднесе оставка, тој би останал Советски претседател). Во своите мемоари, Горбачов напиша: “ Денес јас често се прашувам дали јас требаше да инсистирам да даде оставка генералниот секретар.Таквата одлука можеби би била подобра за мене.Но се почуствував дека немам права да дадам отказ.” Партијата владееше во Русија од 1917 година и беше тешко за секој во Русија, особено за некој службеник кој ја поминал целата кариера како партиски функционер, да го замислам да биде надвор од власта.

Неговото второ жалење, рече тој, е дека тој не почнал да го реформира Советскиот Сојуз и да им даде поголема моќ на своите 15 републики во порана фаза. Со време тој почна да размислува за создавање на полабава федерација во почетокот на 1991 година, трите балтички држави веќе имаа прогласено независност. Крв течело во Литванија, Азербеџан и во Кавказ. Под амбициозниот лидер, Борис Елцин, Русија, ги покажуваше своите мускули и бараа поголема контрола на Советскиот буџет.

Во дел на неговиот великодушен карактер, сончева личност, и среќен живот ( Се додека неговата жена Раиса Максимовна почина од леукемијаво 1999 година), Горбачов останува оптимист. Загубата не го направи него огорчен или циничен. Тој тврди дека сите главни Советски проблеми биле на работ на резолуција до Август 1991 година.

Комунистичката партија морала да предложи нова програма во Ноември 1991 година. Парламентот го усвои антикризниот план за да се забрзаат економските реформи. 12 Советски републики кои останаа по Балтикот, левицата го прифати текстот на новиот договор кои ќе им даде повеќе политичка и економска автономија, додека ја остави одбрана и надворешните работи на Советската влада. Договорот требаше да биде потпишан на 20 Август.

“ Тука сум направил грешка. Јас отидов на одмор. Јас можеби би можел да не направам 10 дневен одмор….Јас бев подготвен да заминам за Москва да го потпишам договорот”, рече тој. Но на 18 Август,пристигна непоканета група на луѓе. Јас го земав телефонот да се јавам да прашам кои се тие луѓе и кој ги пратил, но не постоеше линија. Телефонот беше исклучен.”

Горбачов енергично ги отфрли теориите дека тој дал зелено светло за заплетот. “ Луѓето тврдат дека Горбачов сеуште има врски и дека тој организирал се.Тие велат дека Горбачов помислил дека ќе излезе како победник , што и да се случи.Тоа глупост, тотални глупости. ”, рече тој. “Тие луѓе сакаа да го соборат лидерот и да го зачуваат стариот систем. Тоа беше она што го сакаа. Тие бараа да напишам изјава за да бидам ослободен од должностите за претседател поради лошото здравје”.

Раиса Максимовна водеше дневник за време на неговиот домашен притвор. Во него таа говори дека Горбачов ги предупредил стражарите дека ќе превземе екстремни мерки доколку неговите врски со надворешниот свет не се обновени.

Сето тоа беше блеф, Горбачов ми кажа. “Тоа беше дел од моето маневрирање … јас сакав да извршам само притисок врз нив, а не да ги предизвикам… моите ектремни мерки беа дипломатски и политички. Јас бев во можност да ги надиграм. Ако немаше движење во Москва, мојот став ќе останеше да виси во воздух. Но тука во Москва луѓето протестираа.Тие беа предводени од Елцин и тоа е причината зошто треба да му дадеме кредит на Елцин и да се држиме до него. Тој ја направи вистинската работа”.

Еден од дописниците на Гардиан, во Москва за време на државниот удар, јас го потсетив Горбачов дека Елцин се јави за генералниот штрајк почнал и дека многу луѓе во Русија се во очај, со помисла дека ударот ќе успее.Постарата генерација се сети како тврдокорните колеги лесно го отстраниле Хрушчов и донесе нова ера на крајот на 1964 година. Го прашав Горбачов што би можело да се случи ако плотери го уапсат Елцин, како и Горбачов на почетокот. Дали би можеле тие да победат?

Поранешниот Советски лидер кажа хипотетички прашања кои беа од мала вредност.Балансот на силите беше таков удар осуден на пропаст .

Горбачов наведе некоку достигнувања за кои тој беше многу горд, почнувајќи со еден збор “Перестројка”.

Значењето на реструктуирање , Перестројка беше на програмата на реформи на политичкиот и економскиот систем на Советскиот Сојуз, кои Горбачов ги постави во движење откако дојде на власт во 1985 година. Но, исто така се вклучени и реструктуирања на меѓународните односи врз основа на нуклеарно разоружување. Ниту една земја не е остров, и не треба да се дејствува еднострано.

Новата советска политика на не-интервенција им овозможи на источно-европските држави да произведат внатрешна промена на режимот, преку мирни средства. “Она што можевме да го постигнеме во земјата и меѓународната арена беше од огромно значење.”

Горбачов никогаш не се помири со деветте години на Елцин на власт, кој тој го гледа како време на хаос. Ниту пак пактот на Елцин со лидерите на Украина и Белорусија ,да го прогласат Советскиот Сојуз во Декември 1991 година за мртов. Тој требаше да се испрати себеси за амбасадор во Велика Британија или можеби поранешна британска колонија, рече тој.

Тој го пофали Путин,за враќање на стабилноста на почетокот  на 2006 година. Иако тој користи некои авторитативни методи, дека е прифатливо со оглед на Горбачов. “Но тогаш дојде моментот кога ја видов промената на изборниот систем , укинување на избори за гувернери на региони во Русија и да се ослободиме од еден член изборни единици.Избројав 20 промени, за кои јас не го подржувам”.

Како едночасовен разговор на интервјуто, се приближува крајот, го прашав поранешниот Советски претседател за промените во Кина, најголемата светски комунистичка држава. Горбачов погледна далеку во историјата, но е сигурен дека постои неизбежна реформа.Секоја сугестија што треба да ја следи Кина, почнувајќи повеќе со економски отколку со политички реформи не е во ред, вели тој.

“Во Советскиот Сојуз ништо не би се случило ако не сме го направиле ние тоа.Луѓето беа отсечени, тотално изолирани, од процесот на донесување на одлуки.”

“Дали мислите дека Кинезите ќе можат да ги избегнат истите тешки избори во текот на времето ? Ќе има момент кога ќе треба да одлучат за политички промени, и тие се речиси веќе околу тоа.”

Во Март, оваа година, Горбачов го прослави својот 80-ти роденден во Лондон, на гала вечерта во Ројал Алберт Хол, уредено од Кевин Спејси и Шерон Стоун. Изведбата беше нагласена на голем екран на Горбачов со пеење руска љубовна песна. Публиката беше шокирана, како и од страста на неговиот глас. Јас му реков дека не знаев дека знаел да пее толку убаво, и дека ова му е скриен талент.

Тој се насмеа. “ Ако е потребно ќе стане и поп пејач”, рече тој. “На Раиса и се допаѓаше кога јас пеев.”