„Кога ќе дојде ненајавен гостин, жената мора брзо да се преслече“: Бонтон правила кои важеле во Југославија, но денес…

Правилата за добро однесување што важеа во Титова Југославија денес звучат неверојатно

„Илустриран бонтон“ на Бранко Ивковиќ содржи совети кои денес може да звучат бизарно, навредливо и дискриминирачки.

– Со децении и векови, „правилата на игра“ во меѓучовечките односи се искристализираа, за начинот на живот на заедницата … без кој заедничкото живеење би било непријатно. И затоа од секој поединец кој се движи во таа заедница во различни прилики со право се очекува да ги знае овие „правила на игра“ … и да се придржува до нив – стои во воведот на првото издание на книгата објавена во 1963 година и продадена во 15 000 примероци, пишува 24sata.hr.

Книгата е поделена на тематски поглавја и секое од нив е посветено на одредена ситуација – од одење во ресторан, служење оброци дома, облекување, однесување за време на патувањето, до одење на посети – од прослави, преку посети на болни, до одење на погреби.

Не зевајте на јавно место, не штедете сапун, не шетајте со витлери …

На почетокот на книгата се зборува за зевање, а советот на авторот е да ја ставите раката пред уста дури и кога сте сами дома.

– Особено е важно да се воздржите од оваа навика во општеството. Но, ако е невозможно да се воздржите, иако „не е пристојно да му дадете до знаење на вашиот партнер во разговорот дека неговата приказна не ви го крши заморот, туку го засилува“, тогаш дискретно ставете ја раката над устата – советува Ивковиќ.

Авторот се осврна и на хигиената на некој смешен начин, потсетувајќи дека не треба да се штеди на сапун (совет што треба да се потсети на индивидуите дури и денес!). Ивковиќ забележува дека сите етикети се залудни ако некое лице не води доволно грижа за хигиената:

– Сите напори да се однесувате во согласност со правилата на етикета, сите добро проучени и спроведени регулативи ќе бидат залудни ако општеството во кое го изведувате своето знаење за етикета веќе на првиот чекор, на пример, мирис на пот. Или може да се види дека вашите нокти не се чисти. Или дека сте „заборавиле“ да ги исчистите ушите.

Мажите беа советувани да се бричат ​​секој ден.

Во поглавјето за однесувањето на жената дома се вели дека „не е пристојно жената да оди со витлери на главата“:

– И рано наутро и доцна навечер, дури и во сопствената куќа, тие нема да се движат со неуредна фризура или со десетина витлери во косата, бидејќи ниту тоа не е прифатливо за домашна употреба.

Дамата пие само она што мажот го нарачува

Ивковиќ исто така наведе детални правила на однесување во ресторанот.

– Правилото е дека мажот влегува прв во ресторанот, а жената оди зад него. Кафулињата, гостилниците и рестораните се во овој случај непозната, неоткриена област, каде што во теорија, а понекогаш и во пракса, демнат разни опасности или непријатни ситуации, а должност и задача на мажот е да го „расчисти“ патот и да биде заштитник од потенцијалните непријатности.

Кога се соблекува и облекува палто, „само мажот кој е со неа може да и помогне на жената“, а не вработените во ресторанот. При нарачката, само мажот разговара со келнерот.

– Сите нарачки на келнерот му ги пренесува машкото лице во друштвото. Не викајте: “Келнер, мени!” или „Донеси ја сметката!“ ’така што целата таверна ќе се ори. Тие ќе ве разберат сосема јасно ако дадете сигнал да ѝ пријде на масата со дискретно движење на вашата рака. Кога станува збор за нарачка на храна, ако жената го остави изборот на мажот, тогаш тој никогаш не треба да бира наједноставни јадења (изматени јајца, виршли или чорби). Но, ако сака едноставен оброк, тогаш нема да нарача „печена мисирка или фазан“, и обратно – вели Ивковиќ.

Зависи и од „посилната половина“ кој пијалок ќе се најде на трпезата:

– Изборот на пијалок го прави само мажот. Пред неговата одлука, тој може да се консултира со жената, но конечниот избор е негов. Исто така, грижата за пијалоците за време на оброците е негова „компетентност“. Оброкот на масата го започнува жената. Плаќањето во основа е должност на мажот, но е дозволено да отстапува од тоа правило и да дозволи плаќање половина-половина. Сметката ја плаќа мажот, а подоцна, надвор од кафеаната, на тој и дамата им е дозволено да ги поделат трошоците.

Жената може да оди сама во бар, но …

„Илустрираната етикета“ на дискриминаторски начин наведува дека „жените можат сами да посетуваат кој било подобар ресторан или кафуле“. Но, под одредени услови …

– Ако не најдат слободна маса, се препорачува да бараат место каде што веќе седи жена или брачен пар и ако не им е грижа за авантури нека не седат на маса каде што веќе седи маж.

Ако сакаат да се однесуваат според етикетата за време на прошетка на улица, мажите треба „во секој случај да и го остават почесното место на жената од неговата десна страна“. Исклучоци беа ситуации кога мажот треба да ја заштити жена, а тоа може да се случи само ако таа е од неговата лева страна. На пример, ако се најдат на тротоар полн со автомобили, а жена оди по работ на тротоарот – во такви ситуации, правилото на „десната страна“ според етикетата би можело да биде нарушено затоа што тоа било безбедноста и безбедноста на жената.

Цвеќиња и танц

Ивковиќ ги едуцираше мажите какви цвеќиња треба да носат дама:

– Маж дава само исечени цвеќиња, не цвеќиња во саксија. Саксиите се резервирани само за подарок од жена на жена. Не е пристојно да се даваат црвени каранфили и црвени рози на туѓи жени, бидејќи тие испраќаат порака за додворување. Исто така, не е пристојно да се даваат лилјани или хризантеми на жена, бидејќи тие се сметаат за мртви цвеќиња.

Должност на мажот на домашна забавата е да игра барем еден танц со сите присутни жени, без оглед на нивната возраст и изглед.

– Давањето предност на еден гостин е навреда за сите други. Само домаќинката има предност пред сите други – се наведува во „Илустрирана етикета“ од 1963 година.