Пешачел околу Норвешка за време на lockdown: “104 дена бев заробен во земја од снег и мраз”

Дамир отиде во Норвешка во март да ја фотографира поларната светлина, но поради ’lockdown’ немаше повратни летови. Неколку стотици километри до траектот за Данска, тој совлада пеш и со велосипед…

Кога на почетокот на март тргна кон северна Норвешка со намера да зафати поларната светлина, Дамир немаше идеја дека ќе остане „заробен“ во северна Европа многу подолго од предвидените единаесет дена.

Имал намера да ги потроши во потрага по уникатна сцена, која веќе минатата година безуспешно ја „бркаше“. Сето ова се случи на почетокот на корона кризата, кога целиот свет одеднаш беше затворен. А родениот од Питомаша се најде „заробен“ во земјата на снег и мраз. Имено, на пат кон север, поточно кон градот Бодо, тој тргна на 11 март со план да се врати во Риека, каде што живее со години, со повратен авионски билет на 22 март. Но, веќе на третиот ден по пристигнувањето, се појавува невидена ситуација со ширењето на корона вирусот и прогласувањето пандемија, поради што беа откажани сите летови.

„Не е проблем“, помисли тој, обиколувајќи и уживајќи фотографирајќи прекрасни норвешки сцени, „претпоставувам дека ќе биде скоро уште еден лет“. Но, денот или два се одолговлекуваше неколку недели без летови и таквото чекање во една од најмалку населените земји во Европа се чинеше како цела вечност. Тој се движеше додека чекаше повторно да се отворат границите.

И така, планираните десет дена потрага по поларната светлина, непланирано станаа 104дена.

Тој одлучи да го заврши своето патување на 28 април, кога пеш се оддалечи кон градот Алта долг 600 километри, со ранец на грб, специјална вреќа за спиење и камера во раката.

Некое време по пристигнувањето во Норвешка, возев автостоп, но поради ширењето на вирусот, се откажав, и за себе и за другите. Веројатно некој ќе запреше, но јас барав да избегнам непријатност во новата ситуација со вирусот, што исто така го намали сообраќајот. Но, деновите во пресрет на повратниот лет се долги и студени – се присетува сопственикот на ИТ компанијата.

Тој веќе не можеше да чека да се воведат летовите, па Дамир реши да се упати кон југот на земјата. Како што честопати возам велосипед, во една прилика до најсеверната точка на Норвешка, т.е. Нордкапа, купувам ефтин половен велосипед, во меѓувреме се надевам дека ќе воведат летови. Се надевам дека ќе наидам на уште некои поголеми градови со аеродроми на патот, па претпоставувам дека ќе има летови. Но, деновите минуваат, а јас 16.06 со возење велосипед пристигнувам на самиот југ од Норвешка во градот Кристијанстонд. Таму се качив на траект за Данска, проследен со зачудувачкиот изглед на патниците од автомобилот и полицијата, кои не можеа да поверуваат дека се враќам во родната земја со велосипед! Морам да признаам дека тогаш малку ме фати паника затоа што ако ми забранеа влез, доаѓав од морето, не можам ни да се вратам во Норвешка (не можев да влезам како турист и немав основа за деловно работење) и ја уверив полицијата дека сум искусен велосипедист. Данска е оддалечена само 300 километри – вели насмеаниот Дамир, кој се возеше со велосипед до границата со Германија кога пристигна на копното, се качи на возот за Берлин, каде што има стан каде што се загреваше и се одмораше до првиот ден од август, кога се врати назад кон Хрватска.

-Спиев надвор скоро цело време, освен два-три пати кога поради силен дожд, кој ми ги навлажни зимските облеки и обувки, ја поминав ноќта во хотел каде ноќта е прилагодена на норвешкиот стандард, па тешко дека може да се најде под 100 евра. Облеката што ја носев беше посебна, зимска, направена за многу студени температури до минус 20 степени, но сепак често настинував. Температурата секогаш била под нулата, честопати до минус 15 и кога дува силна бура, како онаа од Сењ, може да падне на минус 25. Кесата за спиење е, на пример, обележана како посебна за температура до минус 40 степени, но веќе на минус 20 ќе цицкаш. Сепак, ваквата опрема ми даде одредена сигурност. Спиев каде што можев, барајќи какво засолниште, крошна за планинари и најчесто куќи од тули со автобуси или дрвени тули кои беа мои засолништа и конаци.

Честопати влегував во некои јавни згради на патот за да се загреа, го полнев мобилниот телефон и камерата во загреаните фериботи, и се миев на бензински пумпи. Купував храна на пазари, од кои нема многу, на секои 20 километри или слично. Морав внимателно да планирам кога ќе јадам, така што она што го купив ќе биде доволно за неколку дена. Проблемот беше честопати водата што често се смрзнуваше во шишето. Мислам, бев подготвен, знаев што ме чека, но едно е кога планирате да патување десет, а тоа се протега на 104 дена чекање – Дамир опишува.

Тоа продолжува како тоа дека тој претежно спиел во шатор, чие поставување, како и кампување, било дозволено насекаде, со задолжително растојание од 150 метри од првите куќи. Земјата во која тој живее, додава тој, не смее да биде уништена на кој било начин. Сепак, поради тоа што ја поминал ноќта на отворено и прошетал низ тунелот, Дамир двапати бил посетен од норвешката полиција, со која, сепак, имал само позитивни искуства.

– Првиот пат беше кога спиев во автобуска куќа, а полицијата всушност дојде по нечија пријава, т.е. повици. Тие поминаа 20-30 милји за да се осигурат дека сè е во ред со мене, со оглед на тоа што ја поминав ноќта надвор. Вториот пат тие дојдоа кога минував низ тунел каде има забрана за пешаци, но тунелот минува низ планина, така што немав избор. Откако им ја објаснив мојата ситуација и причината поради која одев по тој пат, тие решија да ме преведат и не ме казнија. Она што можам да заклучам врз основа на овие ситуации е дека станува збор за разгледување на полицијата, а со оглед на реакцијата, јасно е како безбедноста и проверката навистина функционираат – вели Дамир.

Тој го споменува и архипелагот Лофотен, еден од најубавите делови на Норвешка каде се лови најдобриот бакалар и има плажа (Квалвика) која го одзема здивот, до која се стигнува само преку планина. Тука е и куќата од Hobit со тркалезна врата во која помина уникатна ноќ на природата и целосен мир. Го граделе двајца сурфери кои некогаш живееле таму, надвор од цивилизацијата… – По заминувањето им ја оставија куќата на повремени патници, како засолниште и луѓето таму ја почитуваат, сè е како да е направено вчера, чисто, секој чисти и остава нешто зад себе, малку храна, нож, свеќи, облека, опрема – опишува Дамир.

Тој успеал во својата намера да фотографира поларна светлина

Што се однесува до намерата да ја фотографира поларната светлина, која веќе неуспешно ја „бркаше“ на крајот на 2019 година во Исланд, тој сепак го сфати тоа и овој пат успеа да ја „фати“. – Постои англиски израз – „Hunting the Nothern Lights“, кој најдобро го опишува тој лов на таа светлина што навистина треба да се лови. Нема гаранција дека ќе се вратите со плен, т.е. добри фотографии и филм, бидејќи сите параметри мора да одговараат – чисто небо, ниски температури, сончева активност… Но, чувството е уникатно, тешко е да се опише, како огномет за Нова Година, но над целото небо, колку што може да види окото – раскажува Дамир.

Би повторил сè…

Дали тој се би повторил, се прашуваме, но тој кажа дека сигурно неговата следна рута е Канада.

– Не е за секого, но сепак ви треба планинарско и велосипедско искуство. Некој што некогаш спиел во хотел тешко дека би издржал неколку дена. Треба да се испланира, теренот е тежок, патиштата долж крајбрежјето се фјордови опкружени со стрмни планини. Човек мора да биде ментално подготвен, зимата е сурова. Но, моето мото отсекогаш беше она што го читав на споменикот на паднатите борци во Нормандија, на плажата каде што „се одвиваше Денот Д“, и пишува: Ever forward, never back – заклучи Дамир, додавајќи дека тој е среќен што заглавил во Норвешка. – Никогаш не сум бил во Канада или Алјаска, исто така познат по своите планини, снегови, мечки… Нема да недостасуваат предизвици. Штом влезе во вашиот крвоток, секогаш ве влече – заклучува неуморен авантурист со насмевка.