На крајот на краиштата, хартиените сламки можеби не се толку еколошки прифатлива алатка за пиење – белгиските истражувачи открија дека овој таканаречен „еколошки“ прибор е токсичен и затоа потенцијално полош за животната средина од извалканите пластични сламки, според новата студија објавена во списанието Food Additives & Contaminants.
– Сламките направени од растителни материјали, како хартија и бамбус, често се рекламираат како поодржливи и поеколошки од оние направени од пластика – вели д-р Тимо Грофен, автор на студијата и научник за животна средина на Универзитетот во Антверпен, според изјавата.
– Меѓутоа, присуството на PFAS, супстанции на база на поли- и перфлуороалкил, познати како „вечни хемикалии“, бидејќи тие траат долго пред да се разградат, во овие сламки значи дека тоа не мора да е точно.
Новото истражување доаѓа по повеќекратните иницијативи на голем број американски градови, вклучително и Њујорк, и синџири ресторани за забрана на пластични сламки за еднократна употреба направени од полипропилен и полистирен, за кои се потребни стотици години за да се разградат и се поврзани со здравствени проблеми од црниот дроб и вродени дефекти.
– Нивното време дојде и помина. Верувам дека треба да се ослободиме од пластичните сламки – изјави градоначалникот на Њујорк Де Блазио во 2018 година, откако Градскиот совет го претстави предлогот за забрана на рестораните и баровите да дистрибуираат пластични сламки.
Во меѓувреме, земји како Белгија и Обединетото Кралство веќе ги отфрлија овие алатки во корист на наводно еколошки свесни алтернативи базирани на растенија. Сепак, според новиот истражувачки труд, овие наводно подобри еколошки сламки потенцијално содржат повеќе PFAS од озлогласената пластична верзија.
За да ја заклучат оваа теорија, истражувачите анализирале концентрации на PFA во 39 марки сламки за пиење, кои се состоеле од пет материјали: хартија, бамбус, стакло, нерѓосувачки челик и пластика. Тие откриле дека 90 проценти од хартиените сламки содржат хемикалии и PFAS.
Во меѓувреме, сламките од бамбус, уште една многу популарна зелена алтернатива, се на второ место со 80 отсто, потоа 75 отсто пластични сламки, 40 отсто стаклени сламки и 0 отсто кога станува збор за металните сламки.
Убедливо најзастапен PFA беше перфлуорооктаноичната киселина, која е забранета ширум светот од 2020 година. Сепак, оваа супстанца сè уште се произведува во некои земји и може да биде присутна во производите што ги купуваат американските потрошувачи.
Присутни беа и трифлуороцетна киселина и трифлуорометансулфонска киселина, кои лесно се раствораат во вода, што значи дека потенцијално може да се исцедат од сламките во пијалоците.
– Присуството на PFAS во хартиените и бамбусовите сламки покажува дека тие не се нужно биоразградливи – предупреди Грофен.
Не е јасно како овие супстанции завршиле во сламките, иако нивното присуство во секоја марка сугерира дека тие намерно биле додадени како течен репелент. Други потенцијални извори на PFA може да бидат почвата каде што се одгледувале растителните материјали, како и водата што се користи во нивното производство, според Phis.org.
За среќа, ниските концентрации на PFAS, како што се количините внесени преку сламки, веројатно нема да претставуваат сериозни здравствени ризици. Сепак, студиите на животни сугерираат дека акумулацијата на овие хемикалии со текот на времето може да предизвика низа ужасни несакани ефекти, вклучувајќи оштетување на црниот дроб, ослабен имунолошки систем, бебиња со ниска родилна тежина, па дури и смрт на доенчиња.
За жал, долгорочните ефекти врз луѓето сè уште не се познати бидејќи тестовите на животни беа спроведени со повисоки нивоа на PFA, пишува The Post.
– Не откривме никаков PFAS во сламки од нерѓосувачки челик, па затоа би ги советувал потрошувачите да користат ваков тип на сламки – или сосема да избегнуваат нивна употреба – советува истражувачот.