Носете капa, пијте многу течности, барајте сенка и избегнувајте активности на отворено. Ова се златните правила за движење на топло време за да се спречи сончаница или топлотен удар. Во двата случаи, високата температура му штети на телото.
Едноставно кажано, сончаницата влијае „само“ на главата, односно на мозокот, додека остатокот од телото е добро, вели Франк Ербгут, претседател на Германската фондација за мозок. Топлотниот удар предизвикува колапс на целиот систем за терморегулација на телото и може да биде фатален. Но, тоа не значи дека сончаницата не е сериозна состојба. Ербгут нагласува дека често има незабележлива транзиција од сончаница до топлотен удар.
Во однос на појавувањето, сончаницата бара изложување на сончева светлина, додека топлотниот удар може да се случи во темно темно ако температурите се многу високи, објаснува Бернд Бетигер, раководител на Одделот за анестезиологија и медицина за интензивна нега во Универзитетската болница во Келн и федерален координатор на лекарите на германскиот Црвен крст.
Топлотен удар
Температурата на нашето тело е обично околу 37 Целзиусови степени. Топлотните бранови го ставаат телото под голем стрес. Може да дојде до точка да не можете да се оладите со потење, особено ако не пиете доволно течности. Телото повеќе не е во состојба да ја исфрли топлината, објаснува Ербгут. Така, температурата на телото се зголемува и до 40 степени или повеќе, што влијае на различни телесни системи. Коагулационите и циркулаторните системи се првите што колабираат, додава Ербгут.
Во оваа смисла, важно е да се знае дека крвните садови се шират на високи температури и го зголемуваат протокот на прегреана крв во кожата, каде што топлината се намалува со испарување на потта. Ова ја лади и кожата и крвта во близина на нејзината површина, која потоа тече до подлабоките делови на телото на пониски температури.
Но, ако дојде до топлотен удар, „крвта коагулира“. Малите згрутчувања ги затнуваат малите крвни садови, објаснува Ербгут. Бубрезите, заедно со црниот дроб и срцето, повеќе не можат да функционираат правилно. Во најлош случај, може да дојде до откажување на повеќе органи. Влажната топлина е многу полоша од сувата бидејќи зголемената водена пареа во воздухот го намалува испарувањето на потта на кожата, а со тоа и способноста на телото да се лади.
Симптомите на топлотен удар вклучуваат ненадеен замор, главоболка и чувство на вртоглавица. Тие можат да напредуваат до гадење, повраќање и губење на свеста. Симптоми може да бидат и топлата и сува кожа и забрзано чукање на срцето. Доколку постои сомневање дека некој доживеал топлотен удар, важно е да повикате брза помош.
Пред да пристигнат болничарите, лицето треба да биде преместено во сенка што е можно поскоро, препорачува Бетигер. Тогаш е неопходно да се излади телото, но мразот не треба да се нанесува директно на кожата, предупредува Ербгут. Наместо тоа, се препорачува ладење со коцки мраз завиткани во крпа и ладни облоги. Ако лицето е сè уште свесно, треба да му се понуди пијалок – вода, овошен чај или сок измешан со минерална вода.
Сончаница
Во случај на сончев удар, се загреваат мозокот и ткивото што го штити мозокот. Доволно е зголемување за само еден или два степени за да се предизвика еден вид менингитис, објаснува Ербгут. Луѓето кои немаат или имаат многу малку коса, како што се постарите, бебињата и малите деца, се особено изложени на ризик.
Некои симптоми на сончаница се слични на оние на топлотниот удар, како што се главоболки и вртоглавица. Други симптоми се болка и вкочанетост во вратот, чувствителност на светлина и црвенило на лицето, објаснува Ботигер. Симптомите може да се појават само неколку часа по долг престој на сонце, на пример висока температура кај малите деца.
Ако постои сомневање дека некој може да има сончаница, лицето треба да се пренесе на сенка. Нивното тело треба да се лади со влажни крпи, а најдобро е да се подигне горниот дел од телото. Тие треба да внесуваат и многу течности. Ако состојбата на лицето се влоши и тоа почне да губи свест, треба да се повика брза помош.