Диетата “растителен парадокс” се заснова на популарна книга за диети, според која треба да се избегнуваат лектини, антинутриенти кои се наоѓаат главно во растенијата. Според авторите на диетата, лектините можат да предизвикаат воспаление, зголемување на телесната тежина и хронични болести, но идејата дека целата растителна храна што содржи лектини е штетна нема силна научна поддршка
Ако размислувате за примена на диетата „парадокс на растенија“, откријте како таа навистина работи, откријте ги нејзините предности и недостатоци и откријте дали има смисла да се обидете на тој начин да изгубите тежина.
Што е диетата “растителен парадокс”?
Оваа диета е претставена во книгата „Парадоксот на растенијата: скриените опасности од „здравата“ храна што предизвикува болести и дебелина, од Стивен Гандри, поранешен кардиохирург и лекар. Премисата на книгата е дека голем дел од растителната храна содржи лектини, антинутриенти за кои се вели дека предизвикуваат зголемување на телесната тежина и голем број хронични болести.
Иако е точно дека лектините се наоѓаат во многу растителни намирници, има малку докази што ја поддржуваат теоријата дека тие се штетни како што сугерира д-р Гандри во неговата книга. И покрај недостатокот на научни докази, некои луѓе, особено оние со заболувања на дигестивниот систем, добро реагираат на исхраната во која се исфрлаат лектините.
Што се тоа лектини?
Лектините се протеини кои се наоѓаат во многу видови храна, пред се во мешунките, житарките и зеленчукот, како што се доматите и модриот патлиџан.
Според д-р Гандри, лектините се отрови кои растенијата ги произведуваат за да преживеат и не треба да ги јадеме бидејќи тие предизвикуваат голем број компликации, како што се воспаленија, оштетување на дебелото црево и дебелеење.
Иако некои лектини можат да бидат опасни, голем дел од храната што ги содржи е многу хранлива и богата со растителни влакна, протеини, витамини, минерали и антиоксиданти.
Суровиот грав, кој е полн со хранливи материи, содржи фитохемаглутинин, лектин што може да биде исклучително штетен ако се јаде во големи количини. Сепак, готвењето го уништува, со што гравот станува сосема безопасна и здрава храна.
Житарките што содржат глутен содржат и лектини и треба да се избегнуваат според Гандри. Луѓето со интолеранција на глутен или одредени автоимуни болести имаат корист од диета без глутен, но глутенот се смета за безбеден за повеќето.
Како се практикува диетата “растителен парадокс”?
Оваа диета е прилично едноставна бидејќи сè што треба да направите е едноставно да избегнувате храна што содржи лектин. Дозволена е употреба на кој било стил на диета, без разлика дали се работи за три оброка со ужини, повремено постење или некој друг начин на исхрана.
Сепак, постојат две главни специјализирани програми – кетогена верзија на исхраната со малку јаглени хидрати, со многу маснотии за пациенти со карцином и тридневен план за детоксикација за оние кои се одлучуваат за диета без лектини за прв пат.
Ако имате рак и сакате да следите програма за кето диети, разговарајте за тоа со вашите лекари и обидете се да ги следите нивните совети и третман. Имајте на ум дека оваа диета не може и не треба да го заменува лечењето на ракот.
Програмата за детоксикација, според веб-страницата на д-р Гандри, вклучува строга диета без лектини три дена, со дневен режим на лесни вежби и пиење најмалку два литра вода, чај или кафе без кофеин секој ден.
Детоксикацијата ги забранува не само сите извори на лектини, туку и сите млечни производи, јајца, шеќер, семиња, житарици, одреден зеленчук (домати, пиперки, модри патлиџани, компири…), производи од соја и масла од семки. Д-р Гандри детоксикацијата помага при подготвување на телото за долгорочно прифаќање на диета без лектини.
Храна чија консумација поттикнува „растителен парадокс“
Протеини: месо од животни кои се хранат со трева, живина од слободен опсег, јајца од слободен опсег, уловена риба, производи од коноп, тофу од коноп или протеински прав од коноп
Скроб и производи без житни култури: сладок компир, банана (за готвење), подземна кора, пашканат, палео тортиљa или леб
Јаткасти плодови и семиња: макадамија, ореви, пекан, семки од коноп, семе од сусам и лешници
Овошје: авокадо, бобинки и кокос
Зеленчук: печурки, брокула, спанаќ, проќељ, аспарагус, бамја, морков, ротквица, цвекло, кељ, и зелка
Млечни производи: козјо млеко и сирење, органска павлака, органско крем сирење, органска слатка павлака
Масти и масла: путер од животни хранети со трева, маслиново масло и масла од кокос и авокадо
Бобинките треба да се јадат во умерени количини, а оревите треба да бидат ограничени на приближно 75 грама на ден.
Иако повеќето кравји млека се исклучуваат, млекото на кравите што природно произведува само еден вид на казеин протеин, А2 бета-казеин, е дозволено, бидејќи А1 бета-казеин од конвенционалното млеко може да предизвика дигестивни проблеми за некои луѓе.
Храна што треба да се избегнува
На диета ‘растителен парадокс’, треба да се избегнува храна што содржи лектини и други соединенија што д-р Гандри ги смета за штетни.
Протеини: производи од соја, добиток што се хранет со соја и жито, одгледувана риба, грав и мешунки
Житарки и скроб: тестенини, компири, колачиња, крекери, пецива, цели зрна, пченица, ориз, овес, киноа, јачмен, пченка, пуканки
Јаткасти плодови и семиња: семки од сончоглед, семки од тиква, чиа семе, кикирики и индиски ореви
Овошје: сите плодови, освен бобинките
Зеленчук: краставици, тиквици, тиква, како и зеленчуци како домати, пиперки и модар патлиџан
Млечни производи: сите конвенционални млечни производи (А1 бета-казеин), грчки јогурт, американско сирење и урда
Масти и масла: растителни масла, соино масло, масло од репка, пченка, кикирики и сончогледово масло
Д-р Гандри дозволува некои исклучоци од списокот на забранет зеленчук, па можете да јадете домати, пиперки и краставици ако ги излупите и им го тргнете семето.
Колку е корисна при слабеење?
Дефицитот на калории е важен за губење на тежината, односно внесот на калории мора да биде помал од потрошените калории. Важно е да се знае дека ниту диетата “растителен парадокс”, ниту тридневната програма за детоксикација, ниту програмата кето, не се наменети за губење на тежината, бидејќи тие не вклучуваат никакво ограничување на калориите, како што се контрола на порции или броење калории.
Значи, ако сакате да ја користите оваа диета за слабеење, треба внимателно да го следите внесувањето храна, но бидејќи диетата „растителен парадокс“ е богата со протеини и здрави масти, може да поттикне посилно чувство на ситост, што го олеснува одржувањето на дефицит на калории.
Диетата исто така ја елиминира повеќето преработена храна и додадени шеќери, што само по себе го намалува внесот на калории, но без оглед на се, можеби е подобро да се избере некоја алтернативна диета специјално дизајнирана за слабеење.