Црната пластика може да изгледа добро во кујната, но многу луѓе престануваат да ја користат од здравствени причини. Забранетите токсични забавувачи на пламен може да се најдат во различни предмети за домаќинството, вклучително и садови за готвење и алати, покажува новото истражување.
Црната пластика стана дел од многу кујни бидејќи изгледа добро. Но, според новото истражување, за неа нема место во кујната.
Истражувачите тестирале производи направени од црна пластика, која обично се рециклира откако првично била користена како заштитен дел за електрониката, како што се куќиштата за телевизор. Оваа пластика често се третира со заштитници на пламен за време на производството на електронски уреди. Сепак, дури и по рециклирање, хемикалиите – кои се поврзани со голем број негативни здравствени ефекти – можат да останат во високи концентрации, пишува Health.com.
„Оваа студија го нагласува недостатокот на хемиска регулација поврзана со она што влегува во нашиот систем за рециклирање“, рече Меган Лиу, главен автор на студијата и шеф на науката и политиката во Toxic-Free Future.
Скриени хемикалии
Во студијата, објавена овој месец во списанието Chemosphere, Лиу и двајца нејзини колеги тестирале 203 црни пластични предмети за домаќинството за присуство на различни хемикалии. Помеѓу тестираните производи имало послужавници за суши, кутии за брза храна, детски играчки и кујнски прибор како шпатули.
Секоја ставка прво се тестира за бром, хемикалија која се користи во некои ретарданти на пламен. Ако нивото на бром надминало 50 делови на милион, тимот дополнително го анализирал присуството на бромирани и органофосфатни ретарданти на пламен. Овие хемикалии често се користат во електрониката и се поврзани со сериозни здравствени ризици, вклучувајќи рак и ендокрини нарушувања.
Истражувањето покажа дека дури 85 отсто од тестираните производи содржеле хемикалии кои го забавуваат пламенот, додека 65 отсто имаат мешавина од двете класи на забавувачи. Најголемите количини се пронајдени во послужавник за суши, шпатула и ѓердан со мониста наменети за игра. Ѓерданот содржел дури 22.800 милиграми забавувач, што е околу 2,3 отсто од неговата тежина.
„Од производите може да истечат средства за забавување на пламенот, а децата често ставаат играчки во устата“, нагласи Лиу. „Овој конкретен производ содржеше четири различни типови на забавувачи.
Ѓерданите и другите производи што се користат за складирање или подготовка на храна содржеле декабромодифенил етер (декаБДЕ), вид на бромиран забавувач на пламен што Агенцијата за заштита на животната средина го забрани во 2021 година. Во 2009 година, оваа агенција почна постепено да ја укинува класата на хемикалии на кои припаѓа – PBDE. Во тоа време, агенцијата заклучи дека „полиброминираните дифенил етери (PBDE) се упорни, биоакумулативни и токсични за луѓето и животната средина“.
Претходна студија објавена во JAMA Network Open покажа дека луѓето со највисоки нивоа на PBDE во крвта имаат 300 проценти поголеми шанси да развијат рак.
Откритието дека дека BDE сè уште се наоѓа во предметите за домаќинството по забраната го покажува неуспехот на производителите да го разберат потеклото на нивната пластика и системот за рециклирање, кој очигледно не ја одвојува пластиката третирана со забранети хемикалии, нагласи Лиу.
Кај производите што содржат декаБДЕ, нивоата се движеа од 5 до 1.200 пати повеќе од границата на Европската унија од 10 делови на милион. Лиу проценува дека просечниот ризик од изложеност на decaBDE може да биде висок до 35 делови на милион секој ден.
„Тоа треба да не разбуди“, вели Линда С. Бирнбаум, доктор и научник од Универзитетот Дјук.
Џејми Рос, д-р и вонреден професор по невронаука на Универзитетот Роплад Ајленд, рече дека е изненадена од наодите.
„Знаев за ретарданти на пламен и дека се обидуваат да ги извадат од детската облека“, рече таа. „Сепак, не бев свесен дека тие ги заобиколија ограничувањата и завршија во производи за домаќинство каде што очигледно не треба да бидат, без рециклирањето да биде доволно строго за да ги исклучи“.