Менталната манипулација е најподмолен вид на психолошко насилство – толку подмолно и суптилно што често немаме идеја што ни прави некој. Го забележуваме само крајниот резултат – сомнеж во себе, недостаток на самодоверба, недостаток на самопочит…
Животот честопати не е фер, а понекогаш дури и на најдобрите луѓе може да им се случат лоши работи, а една од најлошите е најопасната техника на манипулација – онаа во која некое лице нè наведува да започнеме да ја доведуваме во прашање нашиот здрав разум. Сепак, можно е да се препознае оваа техника на време и да се започне со одбраната, се разбира, ако знаеме како да го направиме тоа.
Како да посее семе на сомнеж
Оваа техника се нарекува Gaslighting. Во 1938 година, за прв пат беше прикажана претстава наречена Гасна светлина, која беше адаптирана во 1944 година како сценарио за филм. Заплетот на претставата и филмот го прикажува сопругот кој постојано се обидува да ги убеди сопругата и заедничките пријатели дека таа е луда, а тоа го прави правејќи мали промени во атмосферата дома.
Кога сопругата ќе почне да го забележува сето ова, сопругот се обидува да ја убеди дека нејзе само така и се чини и дека работите секогаш биле како што ги гледа сега. Жената полека почнува да се сомнева во сопствената причина и нејзината способност да ја согледа реалноста.
Една од најкарактеристичните постапки на сопругот беше тоа што тој ја затемнувал гасната ламба што горела во просторијата секогаш кога жената излегувала од просторијата, а всушност ова доведе до фактот дека ова манипулативно однесување сега се нарекува „осветлување со гас“.
Нашата реалност отсекогаш била и ќе биде субјективна
Во претставата опишана погоре, клучот на сè беше способноста на сопругот многу суптилно да го промени начинот на кој неговата сопруга ја доживува реалноста. Јасно можеше да види дека откако се врати во собата, ламбата не светеше толку силно како порано, но нејзиниот сопруг рече упорно трвдеше дека светела така од моментот кога беше вклучена. Зошто го стори тоа? Затоа што се обиде да ја натера да се сомнева во перцепцијата на светот околу неа и, соодветно, на здравјето на сопствениот ум.
Ние имаме тенденција да им веруваме на блиските луѓе, и затоа ова е многу подмолна форма на ментално насилство, кое честопати останува целосно незабележано од жртвата, која дури и не сфаќа дека е можно.
За манипулаторот, „осветлувањето со гас“ е едноставно уште еден начин да се добие целосна контрола врз жртвата. Денес, „осветлувањето со гас“ понекогаш се користи дури и во некои телевизиски реклами.
Која реакција е исправна?
На кратко, не треба да бидете жртва на манипулативните обиди да ве убедат дека црната е бела и дека не можете да им верувате на сопствените очи.
„Факт е дека има многу луѓе на овој свет кои кога ќе видат прекрасен еднорог, веднаш помислуваат: Уау, каков прекрасен еднорог … Штета што никогаш нема да станам ниту оддалеку како него.“
Таквите луѓе се завидливи и одмаздоубиви и сигурно ќе се обидат да ве убедат, вас прекрасниот еднорог, дека всушност не сте ништо повеќе од обичен сив коњ, исто како нив, само што на челото ви пораснало нешто необично. Може дури да ви биде кажано да посетите лекар. Со други зборови, тие ќе сторат се што е во нивна моќ да ви ја одземат магичната аура и навистина да ве претворат во истиот сив коњ како што се тие. Само што воопшто не си коњ. Ни чистокрвен арапски коњ. Па дури ниту еден од оние паметни коњи кои настапуваат во циркус. Што и да ви каже некој, запомнете дека сте вистински еднорог, а вашата убавина лежи во фактот дека сте апсолутно уникатни.